LINUX - Podstawowe komendy

# LINUX - Podstawowe komendy #
@ 26-01-2023 @

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

// LINUX ONLINE: https://bellard.org/jslinux/

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

/* cd - Zmiana katalogu */

// Wejście do katalogu: cd katalogA
// Przeniesienie do katalogu usera: ~/katalogA
// Przejście wyżej: cd ..
// Przejście do katalogu w którym byliśmy ostatnio: cd -
// Przechodzenie do katalogu ze spacjami w nazwie: cd "katalog A" lub cd katalog\ A
// TAB sam podpowiada nazwy

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

/* mkdir - Tworzenie katalogów i usówanie */

// Utworzeie nowego katalogu: mkdir katalogA
// Usunięcie katalogu o ile jest pusty: rmdir katalogA

// Aby podczas tworzenia katalogu ustawić prawa dostępu takie jakie chcemy, musimy użyć opcji -m po której wpisujemy wartość OKTALNĄ praw dostępu.
// Katalog, do którego użytkownicy grupy i pozostali nie będą mieli żadnych praw: mkdir -m 700 katalogC

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

/* rm - Usówanie plików/katalogów i tworzenie */

// Utworzenie pliku: cat > NazwaPliku.txt 	// Tutaj będzie trzeba go uzupełnić
// Utworzenie pliku: touch NazwaPliku.txt	  // Ten tworzy pusty plik

// Teraz możemy wpisać treść. Klawiszem ENTER przechodzimy do nowej linii. Aby zakończyć podajemy CTRL+D

// Wyświetlenie zawartości pliku: cat NazwaPliku.txt
// Wyświetlanie z numaracją wierszy: cat -n NazwaPliku.txt

// Wyświetlanie i edycja pliku w edytorze NANO: nano NazwaPliku.txt

// Odpali nam się edytor nano w terminalu
// Zapis zmian: CTRL+X Y ENTER
// Wycięcie lini tekstu: CTRL+K
// Wklejenie lini tekstu: CTRL+U
// Wyjście: CTRL+X

// Usunięcie plików o formacie txt: rm *.txt

// Usunięcie katalogu z zawartością: rm -rI katalogA

// Zamazanie zawartości pliku oraz jego usunięcie: shred -u nazwaPliku
// Jeśli plik nie posiada uprawnień do pisania to mamy opcję: shred -f nazwaPliku (o ile będzie można zmienić uprawnienia)
// Opcja zamazania zerami, co ukryje shred: shred -z nazwaPliku (będzie pusty przy odczycie)

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

/* ls - Wyświetlenie zawartości katalogu */

// Wyświetlenie zawartości folderu: ls
// Wyświetlanie więcej informacji: ls -l
// Przykład:
-rw-r--r-- 1 root root  61 Sep  9 08:36 dupa.txt
uprawnienie / liczba łączy / id usera / id grupy / liczba bajtów / data ostatniej modyfikacji / nazwa

// Wyświetlanie ukrytych katalogów
// Opcja: ls -a dodaje "." lub ".." co oznacza katalog bierzący oraz nadrzędny
// Opcja: ls -A pomija kropki

// Wyświetlanie posortowanej listy według kolejności edytowania (ostatnie odytowane są na górze): ls -lt

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

/* mv - Przenieś, lub zmień nazwę pliku / katalogu */

// Przeniesienie pliku do katalogu: mv plikA katalogB
// Jeśli chcemy, aby przenoszony plik został zamieniony z istniejącym jedynie pod warunkiem potwierdzenia przez nas: mv -i plikA katalogB
// Zmaina nazwy: mv plikA plikB

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

/* cp - Kopiowanie plików (katalogów) */

// Kopiowanie pliku: cp plikA plikB
// Kopiowanie katalogów: cp -r katA katB
// Kopiowanie w inny sposób: cp -t katA/ plik*	// Nie maznaczenia znak '/', skopuje wszystkie pliki z nazwą zaczynającą się na 'plik'
// Podmienianie pliku, który nie ma praw do zapisu: cp -f plikA plikB

// Jeśli chcemy mieć pewność, że podczas kopiowania nie dojdzie do zastąpienia pliku bez powiadomienia, to możemy użyć: cp -i plikA plikB

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

/* chmod - Zmiana dostępu do plików (prawa dostępu) */

// W Linuksie każdy plik (katalog) ma swoje określone prawa dostępu. 
// Definiują one czy plik może zostać odczytany (r), czy można do niego pisać (w), czy można go wykonać (x).
// Każdy plik posiada uprawnienia podzielone na trzy części, które odpowiednio oznaczają: 
- prawa dostępu właściciela pliku, 
- prawa dostępu grupy, 
- oraz prawa dostępu pozostałych.

-rw-r--r-- 1 root root 1 Sep  9 09:56 file1_20220909.php

// W naszym przypadku pierwsza część to rw-, druga to r-- oraz trzecia to r--.

// Prawa dostępu można łączyć, dlatego też prawo dostępu właściciela pliku oznacza, że może on czytać (r) plik, oraz pisać (w) do pliku, 
// natomiast nie może pliku wykonywać (uruchamiać np. pliku wykonywalnego, skryptu). Prawo dostępu grupy oraz prawo dostępu pozostałych oznaczają, 
// że użytkownicy grupy oraz pozostałe osoby mogą ten plik tylko czytać.

// Na rysunku 1 prawa dostępu zaczynają się od minusa (-), ten znak nie jest określeniem jakiegokolwiek prawa, a informacją o tym, 
// że plik ten jest plikiem zwykłym. Mogę wystąpić inne znaki na pierwszej pozycji, np (-,d,l,s,f,c,b).

// Dla przykładu:
-  -> zwykły plik np. 	-rw-r--r-- 1 root root 1 Sep  9 09:56 file1_20220909.php
d  -> katalog np. 	drwxr-xr-x 2 root root 72 Sep  9 10:03 file1_20220909

// Aby zmienić prawa dostępu należy użyć opcji: chmod 740 nazwaPliku.txt
// Kombinacje praw dostępu:

|       Wartość	       |	       Prawa dostępu			    |
| Ósemkowa | Literowa  |						                    |
|    7     | rwx       | Czytanie, pisanie, wykonywanie	|
|    6     | rw-       | Czytanie, pisanie,			        |
|    5     | r-x       | Czytanie,        , wykonywanie	|
|    4     | r--       | Czytanie,        ,			        |
|    3     | -wx       |         , pisanie, wykonywanie	|
|    2     | -w-       |         , pisanie, 			      |
|    1     | --x       |         ,        , wykonywanie	|
|    0     | ---       |         ,        , 			      |

// Czyli dla -rw-r--r-- mamy chmod 644 nazwaPliku.txt

// Inny sposób przyznawania uprawnień:

| Zanak | Znaczenie 			|
|   +   | Dodawanie uprawnienia		|
|   -   | Odejmowanie uprawnienia	|
|   =   | Ustawienie uprawnienia	|
|   u   | Użytkownik			|
|   g   | Grupa				|
|   o   | Pozostali			|
|   a   | Wszyscy			|

// Przykład:

chmod 000 nazwaPliku.txt
chmod u+rw,g+r,o+x nazwaPliku.txt co daje -rw-r----x 

// Jeśli ustawiamy uprawnienia np. właścicielowi pliku i nie ustawiamy innym użytkownikom, to jeśli użytkownicy grupy, 
// lub pozostali mieli prędzej jakieś prawa dostępu to one zostaną. Aby wyzerować ich uprawnienia musimy podać jako prawo dostępu minus.

// Zmiana uprawnień wszystkim na raz na to samo: chmod a+rwx katalogA

// Zmiana uprawnień do katalogu i jego zawartości: chmod -R 764 katalog/

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

/* Pętle */

// Mamy w katalogu X, n plików, każdy z rozszerzeniem .php. Chcemy, aby każdy z tych plików znalazł się w katalogu 
// którego nazwą będzie nazwa tego pliku, bez rozszerzenia (np. plik: name.php, katalog: name).

for i in $(ls *.php)
> do
> tmp=`basename $i .php`
> mkdir $tmp
> mv $i $tmp/
> done

// Zmiana nazwy plików

for i in $(ls *.php)
> do
> mv $i $(basename $i .php)_$(date +%Y%m%d).php
> done

for i in $(ls *.php); do mv $i $(basename $i .php)_$(date +%Y%m%d).php; done

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

/* Polecenia zarządzające systemem plików */

// Wyświetl informacje o dostępnej przestrzeni dyskowej: df -h
// Wyświetl informację ile zajmują poszczególne katalogi d -h
// Suma ile zajmują wszystkie katalogi (w danym foderze gdzie odpalamy polecenie): du -sh .

/* Procesy */

// Wyświetlanie informacji o wszystkich procesach: ps
// Restart systemu: reboot

/* Polecenia zarządzające użytkownikami, grupami i systemem */

// Wyświetlanie bieżącego katalogu: pwd
// Wyświetl wszystkie lub częściowe informacje o środowisku: printenv
// Logowanie na konto innego użytkownika: su

// Warto wspomnieć o tym, że podczas używania kont zwykłych użytkowników jako znak zachęty wyświetlany jest znak dolara ($). 
// W przypadku użytkownika root, znakiem tym jest hasz (#).

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

/* Inne */

// Sprawdzenie miejsca: df -BG
/dev/sda1 Use

// Wyświetlanie pomocy za pośrednictwem elektronicznego podręcznika: man man
// Wyszukanie pliku w danym katalogu: find nazwaPliku.txt

// Program tar tworzy nieskompresowane archiwum: tar -cvf archiwum.tar anna/
// Składnia: tar opcje nazwa archiwum plik. Najczęściej używane opcje to:
c (create) - tworzenie archiwum
v (view) - podczas tworzenia archiwum wyświetlane będą nazwy zbiorów
f (file) - użycie wskazanego pliku jako archiwum
x - wyodrębnienie zbiorów z archiwum